Op deze pagina leggen wij e.e.a. uit over het afstellen van de fiets.
Het bepalen van je framemaat (framehoogte) is essentieel voor je fietsplezier. Daarom adviseren wij om in de winkel langs te komen om met een pasframe jouw framemaat en jouw gehele zithouding te laten bepalen. Dus niet alleen de framemaat, maar ook een goede zitpositie, zadeltype, zadelhoogte, stuurvorm, stuurpenlengte enzovoort. Bij een nieuwe fiets kun je kiezen uit pakweg 20 sturen, 12 handvatten en passen wij onder andere de stuurbreedte, de zadelpen en de stuurpen aan als daartoe aanleiding is. Dit doen wij overigens alleen bij een nieuwe bij ons gekochte fiets.
In een serie van vier filmpje leggen we uit waar daar zoal bij komt kijken.
Dit is de eerste van de vier. De andere drie volgen later in het jaar.
Zelf aan de slag?
Dan staat hieronder meer informatie:
De framemaat wordt doorgaans gemeten door de lengte van de zadelbuis te meten vanaf het hart van de trapas. Vroeger, toen de meeste bovenbuizen horizontaal waren en ruwweg even lang als de zadelbuis, wisten de meeste daarmee genoeg om hun framemaat te bepalen. Sinds deze eeuw is het echter zo dat de bovenbuizen t.o.v. de zadelbuis meer aflopend én (veel) langer zijn geworden. Hierdoor is de opgegeven framemaat zelf (de zadelbuishoogte dus) geen goede maatgever meer om te weten of de fiets bij je past. Om een voorbeeld te geven, mijn vakantiefiets heeft een zadelbuis van 60 cm, mijn stalen stadsfiets: 65 cm, gravelbike: 58 cm en mountainbike: 49 cm.
Daarom zijn er tegenwoordig merken die deze maat loslaten en maten als XS/XXL aanhouden of zelfs twee soorten medium hebben. Het beste is om per merk en model opnieuw te kijken wat bij je past op basis van de geometrie gegevens. Deze worden in een staatje gepubliceerd bij de meeste fietsmerken. De maten zie daarbij belangrijk zijn om te zien of een fiets goed past is bovenbuis lengte (horizontaal gemeten), balhoofdhoogte t.o.v. de trapas (ook wel Stack genoemd) en stand-over (of overstaphoogte).
Richtlijnen
Voor de doe-het-zelvers gelden de volgende richtlijnen:
- Meet de kruishoogte/binnenbeenlengte:
ga rechtop met je sokken tegen de muur aan staan. Zet de voeten recht vooruit en houd hier 15 cm tussen. Meet de verticale hoogte vanaf de vloer tot (stevig) onder je kruis, aan de zijde van het binnenbeen. Voorbeeld: Ik meet bij mijzelf een kruishoogte van 89 cm. - Framehoogte: Heb je al een goed zittende fiets of heb je net een fantastische testrit gehad dan kun je de bovenstaande maten nameten en vergelijken. De bovenbuislengte meet je horizontaal (waterpas) van het hart van je zadelbuis tot de hart van de bovenkant van de balhoofdbuis. De balhoofdhoogte (ofwel stack) meet je verticaal vanaf de grond tot hetzelfde punt op de balhoofdbuis – meet hierna de afstand van de grond tot het hart van de de trapas en trek dit van de vorige meting af dit is de Stack. Hierdoor kun je verschillende fietsen met verschillende wiel- en bandenmaten met elkaar vergelijken. De overstaphoogte (stand over) ligt misschien voor de hand maar is het lastigste, deze wordt ongeveer 10cm voor de trapas gemeten . Deze meet je van de grond tot de bovenkant van de bovenbuis. Hierbij heeft dus de wielmaat en de bandenmaat invloed. In alle gevallen moet deze lager zijn dan de kruis hoogte, anders ga je jodelen als je plotseling moet afstappen.
Bike Geo Calc is een online tool waar je deze maten (en nog meer) kunt ingeven om verder in de fiets geometrie te duiken. Het helpt wel als je heb opgelet bij wiskunde.
- Bereken de zadelhoogte:
Zadelhoogte = Kruishoogte * 1,08 – cranklengte.
Deze meting is vaak een goed richtpunt maar zeker niet een absoluut gegeven. De zadelhoogte is de afstand tussen (de ingedrukte) bovenkant zadel en het hart van de trapas, gemeten in lijn met de zitbuis. Let er op dat de knie net niet gestrekt is wanneer je crank in het verlengde staat van je zitbuis (zie het plaatje). Zit je te laag dan doe je de hefboomwerking van het bovenbeen teniet. Zit je te hoog dan komt de knie in een dood punt en dat kost rendement. Bovendien schuift je kont dan meer over het zadel, wat weer andere problemen kan geven. Voorbeeld: 1,08 x 89 cm (kruishoogte) – 17.5 cm (cranklengte) = 78.6 cm. Houd er rekening mee dat verende zadelpennen en zadels met veren (Brooks) iets inzakken en dat de dikte van je schoen en zelfs je zeem ook invloed hebben op de hoogte van het zadel.
Dit zijn allemaal vuistregels, en daarom niet voor iedereen in elke situatie toepasbaar. Het oog van iemand die weet waar hij naar moet kijken, gecombineerd met jouw gevoel brengt je tot de juiste afstelling van je vakantiefiets.
Als je dan je nieuwe fiets hebt, neem dan de eerste keren inbussleutels mee, zodat je kunt experimenteren met de afstelling.
In deze brochure kun je meer lezen over een juiste houding en het correct afstellen van je fiets.
Toegift 1: Het horizontaal afstellen van het zadel:
Ga op je vakantiefiets zitten en zet de rechtertrapper op 14.00 uur, of de linkertrapper op 10.00 uur. Zet je voet op de trapper zoals je fietst. Bij voorkeur met je fietsschoenen aan, want de zooldiktes kunnen nogal eens verschillen. Als je een loodlijntje monteert aan het hart van je knie moet die loodrecht op de pedaalas staan. Staat je knie iets te ver naar voren, zet dan het zadel iets naar achteren. Staat je knie te ver naar achteren, schuif dan het zadel naar voren. Voor racefietsers geldt dat ze de trapper op 9.00 uur moeten zetten. Het zadel dient in de basis horizontaal gezet te worden. Als je druk ervaart aan de voorkant van het zadel kantel dan het zadel gerust een beetje naar beneden. Als je het zadel voelt prikken aan de binnenkant van je dijbeen, draai het zadel dan een beetje uit het midden.
Toegift 2: De hoogte van het stuur.
Als je het stuur hoger zet dan het zadel, ga je meer rechtop zitten en zie je meer van de omgeving. De druk op je handen neemt dan af, want je gaat meer met je gewicht op het zadel zitten. De hoek die het bovenlichaam maakt, is bepalend voor de luchtweerstand. Hoe lager je zit, zoals racefietsers, hoe lager de luchtweerstand. Vandaar hun stuur vaak lager staat.
Als je een meer voorover zit kunnen de meeste mensen meer kracht zetten, omdat je daarmee de grote bilspier gebruikt. Hoe voorover gebogen je wil en kan zitten heeft met veel factoren te maken. Vooral gewenning en oefening spelen een rol maar natuurlijk ook een beetje lenigheid en misschien ook wel een beetje de leeftijd ;).
Is ieder stuur voor mij geschikt?
Nee. Neem een stuur (en handvat) waar je je handen zo op kunt laten rusten dat je pols geen rare knik maakt. Dit voorkomt het afsluiten van zenuwen en bloedvaten in je hand. Sommige sturen en handvatten bieden meerdere handposities. Hiermee kun je meer afwisselen en dit zorgt ervoor dat je meer mogelijkheden hebt om te ‘verzitten’ waardoor je minder vermoeid raakt. Hoe rechter het stuur hoe smaller het mag zijn. Als je een recht stuur (met bar-ends) gebruikt, let op de breedte. Vaak snij ik een of twee centimeter van een stuur af, zodat het meer in de buurt komt van de schouderbreedte.
Toegift 3: het afstellen van SPD-plaatjes.
Stel de plaatjes zo af, dat de as van het pedaal loodrecht onder de bal van de voet zit. Voel vervolgens hoe dat zit. Het kan zijn dat je het plaatje nog iets moet draaien, dit is afhankelijk van de natuurlijke stand van de voet.
Vind je SPD eng? Denk dan aan zogenaamde platform pedalen. Dit zijn pedalen met korte spikes die zorgen dat je schoenen niet wegglijden. Ook als je bergop op de trappers gaat staan.
Overpeinzingen: Waarom zou je de framemaat bepalen?
Een framemaat is belangrijk omdat het voornamelijk bepaald hoe gebalanceerd je op je fiets zit. Een te hoge fiets voelt vaak onhandelbaar of zelfs onveilig en een te kleine fiets misschien niet stabiel genoeg. Soms kun je een iets te kleine fiets (met moeite) aanpassen om toereikend te zijn of een te grote fiets met wat fantasie passend maken maar je zult toch het gevoel krijgen dat er iets niet helemaal klopt. Wij mensen zijn blijkbaar vrij gevoelig als het gaat om het vinden van of zoeken naar balans. Daarom doe je idealiter eerst een fietsmeting (of op zn minst een testrit) voordat je besluit welke maat en model fiets bij je past. Dat gaat dus verder dan alleen de frame maat (bijv: 60cm of L).
Wat is de framehoogte?
De framehoogte is de afstand tussen het hart van de trapas en tot de bovenzijde van de zitbuis. Er zijn ook andere systemen, maar dit systeem wordt het meest gebruikt.
Kan ik een zadel altijd hoger zetten?
Nee. Op de zadelbuis zitten streepjes die de maximale stand aangeven.